Risk, istenmeyen bir durumun ortaya çıkması yada etkinin olma olasılığıdır. Sermeya piyasında, bir memkule yatırım yapılırken, o memkulun taşıdığı risk büyük bir problemdir. Geleceğinin kesin olarak bilinmesi nedeni olarak, herhangi bir finansal varlığı yapılacak yatırımın getirisinin de tam olarak hesaplanamasına neden olmaktadır. Bu durumda finansal varlığa yatırım yapmadan, getirisi bilmemektedir. Getiri kar olacağı gibi zararda olabilecektir. Bu ise büyük bir risktir.
Hisse senetleri ekonomik, politik, psikolojik, dışsal ve dönemsel pek çok faktörün etkisi altında bulunmaktadır. Bu faktörlerin hisse senedi değerini etkileme derecesi ise farklılık gösterebilmektedir. Yatırımcı sürekli bir risk altında bulunmaktadır. Bu riskin bir kısmı yatırımcı tarafından kontrol edilebilirken diğer kısmı tamamen yatırımcının kontrol edemediği, kendi inisiyatifi dışında gelişen faktörlerden kaynaklanmaktadır. Finansal piyasada risk kavramı sistematik ve sistematik olmayan riskler olarak iki grupta incelenmektedir.
Sistematik Risk
Finansal varlıkların olduğu pazarın riskidir. Dolaysıyla pazarda olan tüm finansal varlıklar bu riski taşırlar. Finansal varlığın verimliğini etkileyen risktir. Pazar dışı ekonomik, politik ve sosyal koşulların ortaya koyduğu nedenlerden dolayı oluşur. Pazara etki eden faktörler üzerinde olan değişiklik yada bu faktörlerin bileşenlerinde meydana gelen olumlu yada olumsuz etkiler riskin kaynağını oluşturur.
Ülkemiz gelişmiş ülkelerle karşılaştırıldığı zaman, hisse senetlerin üzerinde oldukça fazla sistematik risk olduğu söylenebilir. Bundan dolayı faiz hadlerinde meydana gelen değişimler yada döviz kurundaki değişimler İMKB'de işlem gören hisse senetlerinin fiyatlarının değişimesine neden olmaktadır. Piyasa riski, faiz oranı riski, satın alma gücü riski, kur riski, politik riskler sistematik riskin içerinde yer almaktadır.
Sistematik Olmayan Risk
Sistematik Risk
Finansal varlıkların olduğu pazarın riskidir. Dolaysıyla pazarda olan tüm finansal varlıklar bu riski taşırlar. Finansal varlığın verimliğini etkileyen risktir. Pazar dışı ekonomik, politik ve sosyal koşulların ortaya koyduğu nedenlerden dolayı oluşur. Pazara etki eden faktörler üzerinde olan değişiklik yada bu faktörlerin bileşenlerinde meydana gelen olumlu yada olumsuz etkiler riskin kaynağını oluşturur.
Ülkemiz gelişmiş ülkelerle karşılaştırıldığı zaman, hisse senetlerin üzerinde oldukça fazla sistematik risk olduğu söylenebilir. Bundan dolayı faiz hadlerinde meydana gelen değişimler yada döviz kurundaki değişimler İMKB'de işlem gören hisse senetlerinin fiyatlarının değişimesine neden olmaktadır. Piyasa riski, faiz oranı riski, satın alma gücü riski, kur riski, politik riskler sistematik riskin içerinde yer almaktadır.
Sistematik Olmayan Risk
Sistematik olmayan risk doğrudan doğruya işletmenin kendisi ile ilgili risktir. İşletmenin yönetim hataları, grev, yanlış finansal politikalar, geleceğe yönelik alınan yanlış kararlar, başarısız yöneticiler, pazar trendlerinin yakalanaması gibi nedenler sistematik olmayan riskin kaynağını oluşturmaktadır. Bu durumlar, her işletme için çeşitlilik arz etmesinden dolayı yatırımcı tarafından azaltılması mümkündür. Yinde de yatırımcı açısından kaçılması mümkün olmayan risktir. İş ve endüstri riski, finansal risk, likidite riski, yönetim riski sistematik olmayan riskin içerinde yer almaktadır.
Kaynaklar;
Sarıkamış, C., Sermaye Pazarları, Alfa Yayınları, İstanbul, 2000.
Rodoplu, G., Para ve Sermaye Piyasaları, Tuğra Ofset, Isparta, 2002.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder